Milletvekili Lambrakis, bir motosiklet kazasına kurban gitmişti.
Benim gözümde artık motosiklet bir ölüm makinesi gibi gözüküyor.
Yeni çektiği film de güncelin izinde bir konuymuş. İyi film yönetmenleri, güncelden yola çıkıp bir arkeolog gibi derine inerler.
Yönetmen iki kez İstanbul’a gelmiş, bir gelişinde İKSV’nin düzenlediği Uluslararası İstanbul Film Festivali’nin Altın Lâle Jürisi Başkanı olmuş, diğer gelişinde de gene aynı festivalde, Yaşam Boyu Onur Ödülü almıştı.
Z romanının yazarı Vasili Vasilikos, İstanbul’a gelmişti, romanı üzerine konuşmuştum.
Söyleşimiz yayınlanmıştı.
Gerçek bir ölümün öyküsü üzerine konuşurken, siyasetle edebiyatın ilişkilendirilme biçimi üzerine ilgi çekici düşüncelerini, yorumlarını açıklamıştı. Türkiye’de yayımlandığında da çok okunan bir roman özelliği kazanmıştı.
Vasilikos, romanın kentleşmeden sonra ortaya çıktığını, romanın kente ait edebiyat türü olduğu yargısını hiç unutmadım.
O filimde yanılmıyorsam, seyirciyi isyan ettiren bir sahne vardı.
Ölümü planlayanlar, daha sonra sirtaki oynamışlardı.
Eğer şimdi iddia edilen doğruysa, taammüden iki ölüm belleğimde birleşti.
Siyasetin sanatta anlatılması, zalimleri, diktatörleri çok korkutur. Çünkü sanat, kötülükleri unutturmaz, insanoğlu yaşadıkça, her kuşakta bunu anımsatır.
Bakın Gavras’ın Z’si yaşıyor, Angelopoulos’un filmlerinin yaşadığı, yaşayacağı gibi.
Aynı ülkede, aynı topraklarda, tarih kötü sayfalarını yazmaya devam ediyor demek ki.
Sinema eleştirmenlerinin yazılarını okudum, gazetelerde ve dergilerde.
Sevin Okyay’ın yazısından seyrettiğim filmler konusunda bilgi edindim. Atilla Dorsay’ın kısa ama yoğun yazısı da bana gene bellek tazeleme konusunda yardımcı oldu.
Unutamadığım filmleri arasında Ulis’in Bakışı’nı özellikle yazmalıyım.
Bir şilepte, Lenin’in kırık/kırılmış heykeli, Tuna nehri üzerinde götürülürken siyaset tarihi gözlerimin önünden geçiyordu.
İktidarların, siyasal rejimlerin, yükselişlerin, düşüşlerin, unutuşların, tapmaların öyküsü.
Yeniden seyretme arzusu duydum.
Not: Bu yazı Doğan Hızlan’ın Yaşamdan İzler Yazının Seyir Defteri-1 kitabından.
Doğan Hızlan